Hallerczycy w Gnieźnie

Objęcie dowództwa nad Armią przez generała Józefa Hallera,
źródło:
https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/67239/47ca7f839902907441ca0ae69a62ad1e/

4 czerwca 1917 sformowano Armię Polską we Francji, zwaną też od koloru mundurów Błękitną Armią. Formacja powołana została z inicjatywy R. Dmowskiego oraz kierowanego przez niego Komitetu Narodowego Polskiego, a na jej czele stanął gen. Józef Haller. Już w 1918 roku polskie oddziały wzięły udział w walkach z Niemcami w Wogezach i Szampanii. W 1919 roku Armia Hallera, licząca niemal 70 tysięcy żołnierzy, wróciła do macierzy i brała udział w działaniach zbrojnych podczas wojny polsko-ukraińskiej oraz polsko-bolszewickiej. Generałowi przypadło też w udziale organizowanie ochrony Śląska, a następnie przejmowanie Pomorza, gdzie w 1920 r. dokonał symbolicznych zaślubin Polski z Bałtykiem. Po latach generał Haller podkreślał ogromny zapał i poświęcenie żołnierzy, którzy jako ochotnicy przybywali do Błękitnej Armii z wielu krajów świata.

W niepodległej II Rzeczypospolitej działalność rozpoczęło wiele organizacji kombatanckich, w tym Związek Hallerczyków. Podległa Chorągwi Wielkopolskiej Placówka Gniezno zawiązała się w niedzielę 18 września 1921 roku. Lokalny oddział Związku spotykał się początkowo w hotelu Piast, później zebrania odbywały się w restauracji „Jedność” przy ul. Dąbrówki 16. Dnia 9 września 1923 r. na zaproszenie placówki do Gniezna przyjechał sam gen. Józef Haller – wówczas miały miejsce uroczystości patriotyczne z poświęceniem sztandaru gnieźnieńskich hallerczyków włącznie. Związek, później wespół z Towarzystwem Powstańców i Wojaków, pomagał kombatantom m.in. organizując pomoc materialną; organizowano także wycieczki, koncerty oraz zabawy taneczne.

Uroczystości z okazji rocznicy odzyskania dostępu do morza -
oddział Związku Hallerczyków w pochodzie ulicami miasta. Poznań, 9 lutego 1930 r.,
źródło: https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/158444/fc334a15e310edba870629cfd3407f75/

źródło: "Hallerczyk. Organ Związku Hallerczyków" nr 6, 20 marca 1925 r., s. 7.

Program wizyty gen. Hallera w Gnieźnie,
źródło: źródło: „Lech. Gazeta Gnieźnieńska. Codzienne pismo
polityczne dla wszystkich stanów.” Nr 202, 7 września 1923 r., s. 2-3

Grób żołnierza Błękitnej Armii, śp. Dionizego Benisza
na cmentarzu św. Piotra i Pawła w Gnieźnie

Tablica pamiątkowa poświęcona gen. Hallerowi na Rynku w Gnieźnie,
źródło: https://gniezno1966.files.wordpress.com/2011/10/rynek.jpg

Notatka na podstawie postu na portalu Facebook, opublikowanym z okazji 100. rocznicy powstania Armii Hallera:
https://www.facebook.com/gnieznienscypatrioci/posts/1581999911841562,
opracował Maciej Witczak